Parlament Europejski opowiedział się za całkowitym ograniczeniem emisji spalin w nowych autach do 2035 roku. W praktyce oznacza to, że za nieco ponad dekadę nie kupimy w Europie nowego samochodu z silnikiem spalinowym – dostępne będą tylko pojazdy elektryczne. Gwałtowne tempo zmian może nie odpowiadać wielu osobom, ale już teraz warto pomyśleć o tym, jak przygotować się na użytkowanie samochodu elektrycznego. Dzisiaj po polskich drogach porusza się ponad 46 tysięcy takich aut, a ich kierowcy mogą korzystać z prawie 2200 ogólnodostępnych stacji ładowania.
Tradycyjne auta z silnikiem spalinowym benzynowym lub diesla wykorzystują paliwa jako źródło energii dla jednostki napędowej. Samochody elektryczne zasilane są poprzez baterię wbudowaną w każdym pojeździe. Zamiast tankować auto elektryczne na stacji benzynowej, ładujemy jego akumulator. Wykorzystujemy do tego dedykowane gniazdo ładowania: typu 1 lub 2, do ładowania prądem przemiennym AC z gniazdka lub gniazda CCS, albo CHAdeMo do ładowania prądem stałym pozwalające na tzw. ładowanie szybkie. Wraz z autem otrzymujemy w zestawie przenośną ładowarkę o mocy ok. 2,3 kW (napięcie 230V AC), którą podłączymy pod zwykłe domowe gniazdo. Nie jest to jednak wydajny sposób uzupełniania energii. Nissan Leaf, popularny model auta elektrycznego, posiada baterię o pojemności 24 kWh. Pełne naładowanie jego akumulatora od 0% do 100% fabryczną ładowarką o mocy 2,3 kW mocy trwa ponad 10 godzin. Nie zawsze możemy sobie pozwolić na taką przerwę w użytkowaniu samochodu. Dlatego warto zastanowić się nad montażem domowej stacji ładowania.
Na rynku dostępne są stacje ładowania AC oraz szybkie stacje DC. Stacje AC nazywane są stacjami wolnymi, gdyż ładują one baterię prądem przemiennym, który dopiero przekształtnik w samochodzie „prostuje” i zamienia na prąd DC (stały), jakim faktycznie ładowana jest bateria. W przypadku stacji DC pomijany jest prostownik. Bateria ładowana jest bezpośrednio, dzięki czemu można wykorzystać dużo większą moc, co skraca sam proces uzupełniania energii. Eaton oferuje stacje prądu przemiennego (AC) serii Green Motion Home oraz Green Motion Building w wariancie 1-fazowym o mocy do 7,4 kW, oraz 3-fazowym o mocy do 22 kW. Stacje prądu stałego (DC) mocy 30kW oraz 60kW będą dostępne pod koniec 2024 roku, umożliwiając szybkie ładowanie na ogólnodostępnych parkingach. Rozważając montaż stacji o określonej mocy, należy wziąć pod uwagę pojemność akumulatora w aucie, oraz dostępną moc przyłączeniową w miejscu ładowania. Im większa pojemność baterii w aucie, tym dłużej będzie trwać jej ładowanie. Jednocześnie nie można zamontować urządzenia przekraczającego dostępną moc przyłączeniową od zakładu energetycznego, gdyż doprowadziłoby to do uruchomienia zabezpieczeń i wywołania przerwy w dostępnie prądu. Zazwyczaj moc przyłącza w domach wynosi od 10 do 15 kW. Wykorzystywanie w 100% stacji ładowania AC o mocy 22 kW znacznie przekracza jego możliwości. W takim wypadku należy wystąpić do zakładu energetycznego o zmianę i zwiększenie mocy przyłącza. Alternatywą jest montaż ładowarki z ograniczeniem dostępnej mocy, by nie aktywować wyłącznika nadprądowego. Wszystkie stacje ładowania EATON AC, o mocy do 22 kW posiadająz regulację mocy wyjściowej, dzięki czemu można je łatwo zaadaptować do każdej instalacji elektrycznej.
Rozważając montaż stacji o określonej mocy, należy wziąć pod uwagę akumulator w aucie, który będziemy najczęściej użytkować oraz dostępną moc przyłączeniową. Im większa pojemność baterii w aucie, tym dłużej będzie trwać jej ładowanie. Jednocześnie nie można zamontować urządzenia przekraczającego dostępną moc przyłączeniową od zakładu energetycznego, gdyż doprowadziłoby to do uruchomienia zabezpieczeń i wywołania przerwy w dostępie prądu - tłumaczy Bartłomiej Jaworski z firmy Eaton.
Zobacz wszystkie ładowarki do samochodów elektrycznych >
Stację ładowania należy zamontować tam, gdzie parkuje się auto – w garażu, przed domem lub przy posesji. Urządzenie można umieścić na ścianie, w formie „wallboxa” albo w formie wolnostojącej, na słupku. Jeśli stacja nie jest mocowana na ogrodzonym terenie, należy wybrać model z kontrolą dostępu, aby osoby niepożądane nie mogły z niej korzystać. W przypadku stacji naściennej instalator zwykle bruzduje ścianę, aby doprowadzić zasilanie z domowej rozdzielnicy. W przypadku stacji wolnostojących, mocowanych na zewnątrz, konieczne są prace ziemne, aby połączyć urządzenie z siecią energetyczną. Dobrą praktyką jest też montaż odbojnika chroniącego urządzenie przed najechaniem na niego go autem.
Auta elektryczne posiadają zwykle dwa gniazda: AC do ładowania wolnego prądem przemiennym oraz DC do ładowania szybkiego. Stacje AC, podobnie jak auta, posiadają gniazda typu 1 i typu 2, a stacje DC posiadają gniazda CCS lub CHAdeMO. Warto przed zakupem auta i stacji sprawdzić ich kompatybilność, gdyż stosowanie przejściówek nie jest zalecane.
Stacja ładowania, jak każdy inny sprzęt elektryczny, musi być odpowiednio zabezpieczona, najlepiej zgodnie z wymogami producenta urządzenia. Ochroną przed zwarciem i przeciążeniem może być wyłącznik nadprądowy albo wkładka bezpiecznikowa. Ponadto, stacja powinna być zabezpieczona wyłącznikiem różnicowoprądowym typu A lub B. Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ zabezpieczenie różnicowoprądowe typu B kosztuje tyle samo, co sama stacja. Warto poszukać takiej, która wymaga tylko wyłącznika różnicowoprądowego typu A. W zależności od mocy stacji musimy dobrać przewody o odpowiednim przekroju – przykładowo, te w domowych gniazdkach mają 2,5 mm2 średnicy. Do stacji o mocy 22 kW, przy założeniu wykorzystania jej pełnych możliwości, trzeba podciągnąć przewody o przekroju conajmniej 6 mm2. Stacja ładowania udostępniana innym osobom, np. gościom, w myśl ustawy o elektromobilności podlega badaniu przez Urząd Dozoru Technicznego. Wiąże się to z dodatkową, coroczną opłatą za specjalną kontrolę.
Cena najprostszych ładowarek AC o mocy do 22 kW, bez montażu i przeróbek istniejącej instalacji, wynosi około 2000 zł i różni się w zależności od jakości komponentów, poziomu bezpieczeństwa czy możliwości komunikacji. Do tej kwoty należy doliczyć koszt zabezpieczeń, przewodów i montażu, które wycenia się indywidualnie. Instalację powinien przeprowadzić elektryk z uprawnieniami (musi on dokonać również pomiarów elektrycznych po montażu). W starych instalacjach, wykonanych z przewodów aluminiowych lub dwuprzewodowych, można montować ładowarki, ale mogą one wymagać modernizacji. W każdym przypadku instalator dokona oględzin oceniając stan istniejącej instalacji i możliwości montażu stacji ładowania.
Rodzaje stacji ładowania |
Max. moc |
Czas ładowania |
AC 1-fazowe |
do 7,4kW |
Wolny, powyżej 5 godz. |
AC 3-fazowe |
do 22kW |
Umiarkowany, 2-4 godz. |
DC |
Powyżej 22kW |
Szybki, nawet ok. 40min. |
Rodzaj gniazda |
Przykładowe dostępne marki aut |
Typ 1 |
Nissan, Hyundai, TESLA, FORD, Chevrolet |
Typ 2 |
Volkswagen, BMW, Audi, Skoda, Renault, Mercedes, Nissan |
CCS Combo |
Auta z Europy, służy do szybkiego ładowania DC |
CHAdeMO |
Auta azjatyckie, służy do szybkiego ładowania DC |
Jaworski Bartłomiej, Senior Product Manager z firmy Eaton.