Fotowoltaika: FAQ dotyczące rozliczenia produkcji energii z energetyką.
Fotowoltaika: FAQ dotyczące rozliczenia produkcji energii z energetyką.
W tym artykule znajdują się najczęściej zadawane pytania dotyczące produkcji energii i rozliczenia z energetyką przez użytkowników instalacji fotowoltaicznych PV. Pytania i odpowiedzi dotyczą instalacji PV 1-fazowych jak również 3- fazowych.
1. Kto to jest prosument?
2. Co to jest mikroinstalacja?
3. Jaki dokument reguluje kwestie rozliczeń energii elektrycznej wytworzonej przez prosumentów?
4. Czy można sprzedawać wyprodukowaną energię elektryczną?
5. Jak zakład energetyczny rozlicza wyprodukowaną energię PV?
6. Dlaczego formuła opustów jest korzystna dla konsumentów?
7. Co to jest NET METERING i na czym on polega?
8. Czy są jakieś ograniczenia w kwestii mocy instalacji fotowoltaicznej?
9. Co się dzieje z nadwyżką wyprodukowanej energii elektrycznej?
10. Przez jaki okres czasu mogę wykorzystać nadwyżkę energii?
11. Kto jest odpowiedzialny za montaż licznika dwukierunkowego?
12. Czy zakład energetyczny może naliczać dodatkowe opłaty za odbiór energii?
13. Jak działa licznik dwukierunkowy w instalacjach PV?
14. Kto pokrywa koszty przyłączenia instalacji, w tym montażu licznika?
15. Z czego wynikają różnice pomiędzy wartością wyprodukowanej energii elektrycznej odczytywanej z falownika, a wskazaną w liczniku dwukierunkowym OSD w instalacji trójfazowej?
16. Co to jest bilansowanie międzyfazowe i jakie korzyści przynosi użytkownikowi?
17. Na jakim etapie wyprodukowana energia elektryczne jest rozliczana z zastosowaniem opustów?
18. Dlaczego inwerter pokazuje inną wartość wyprodukowanej energii elektrycznej aniżeli licznik?
19. Czy energia, którą produkuje w ciągu dnia, jest wykorzystywana na bieżąco?
20. Instalacja fotowoltaiczna PV 1-faozwa czy 3-fazowa, którą wybrać?
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Kto to jest prosument?
Prosumentem jest właściciel/użytkownik instalacji fotowoltaicznej wytwarzającym energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby.
2. Co to jest mikroinstalacja?
Jest to przydomowa, własna instalacja bazującą na odnawialnych źródłach energii, zwykle o małej mocy, zaspokająca potrzeby gospodarstwa w zakresie energii elektrycznej.
3. Jaki dokument reguluje kwestie rozliczeń energii elektrycznej wytworzonej przez prosumentów?
Zasady rozliczania energii elektrycznej pomiędzy prosumentem, a zakładem energetycznym (OSD Operatorem Systemu Dystrybucyjnego) reguluje Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478, z późn. zm.).
4. Czy można sprzedawać wyprodukowaną energię elektryczną?
Nie ma takiej możliwości. Wyprodukowana energia elektryczna oddawana jest do sieci. Energia elektryczna rozliczana jest według reguły NET METERING na podstawie zawartej umowy prosumeckiej pomiędzy użytkownikiem instalacji, a zakładem energetycznym.
5. Jak zakład energetyczny rozlicza wyprodukowaną energię PV?
Rozliczanie nadprodukowanej energii elektrycznej nie odbywa się w stosunku 1:1, lecz z uwzględnieniem współczynnika ilościowego w formie tzw. opustów. Rozliczanie energii elektrycznej w formie opustów jest zależne od łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej i kształtuje się następująco: 1) większej niż 10 kW – w stosunku ilościowym 1 do 0,7. 2) nie większej niż 10 kW – w stosunku ilościowym 1 do 0,8.
6. Dlaczego formuła opustów jest korzystna dla konsumentów?
Taka formuła jest korzystna dla konsumenta, gdyż pozwala na wykorzystanie w okresie zimowym (kiedy zużycie przekracza produkcję) energii elektrycznej nadprodukowanej w okresach największego nasłonecznienia (wiosna-lato-jesień), co prawda nie w stosunku 1:1, ale w korzystnym stosunku 70% lub 80%.
7. Co to jest NET METERING i na czym on polega?
Jest to system polegający na rozliczaniu energii wyprodukowanej z instalacji fotowoltaicznej z energią zużytą.
8. Czy są jakieś ograniczenia w kwestii mocy instalacji fotowoltaicznej?
Moc zgłaszanej instalacji fotowoltaicznej nie może przekroczyć mocy przyłączeniowej budynku.
9. Co się dzieje z nadwyżką wyprodukowanej energii elektrycznej?
Energia elektryczna wyprodukowana przez instalacje fotowoltaiczne, która nie została zużyta na bieżąco na własne potrzeby (szczegóły w poniższych przykładach) jest przesyłana do sieci gdzie, gdzie jest magazynowana.
10. Przez jaki okres czasu mogę wykorzystać nadwyżkę energii?
Energia zgromadzona w magazynie pozostaje do dyspozycji użytkownika przez okres 1 roku.
11. Kto jest odpowiedzialny za montaż licznika dwukierunkowego?
Za montaż licznika dwukierunkowego odpowiedzialny jest OSD (Operator Systemu Dystrybucyjnego).
12. Czy zakład energetyczny może naliczać dodatkowe opłaty za odbiór energii?
Nie, zakład energetyczny nie może naliczać dodatkowych opłat za odbiór energii. Reguluje to Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478, z późn. zm.). W efekcie jedynymi opłatami będą „symboliczne” opłaty dystrybucyjne (miesięczne) – tzw. „za licznik” (składnik stały stawki sieciowej, stawka opłaty przejściowej, stawka opłaty abonamentowej).
13. Jak działa licznik dwukierunkowy w inastalacjach PV?
Licznik dwukierunkowy jest urządzeniem rejestrującym energię elektryczna zużytą (pobraną z sieci) i wyprodukowaną (oddaną do sieci).
14. Kto pokrywa koszty przyłączenia instalacji, w tym montażu licznika?
Zarówno przyłączenie instalacji jak również montaż licznika spoczywa na zakładzie energetycznym. Użytkownik nie ponosi żadnych kosztów z tym związanych.
15. Z czego wynikają różnice pomiędzy wartością wyprodukowanej energii elektrycznej odczytywanej z falownika, a wskazaną w liczniku dwukierunkowym OSD w instalacji trójfazowej?
Na falowniku zarejestrowana jest łączna ilość wyprodukowanych kWh przez instalację fotowoltaiczną. Natomiast licznik dwukierunkowy rejestruje wyłącznie nadwyżkę po stronie energii oddanej do sieci, już po uwzględnieniu bilansowania międzyfazowego. Część wyprodukowanej energii jest zużywana na bieżąco podczas pracy domowych urządzeń elektrycznych.
16. Co to jest bilansowanie międzyfazowe i jakie korzyści przynosi użytkownikowi?
Bilansowanie międzyfazowe jest to sposób rozliczania energii pobieranej i oddawanej do zakładu elektroenergetycznego przez właścicieli instalacji fotowoltaicznych. W większości przypadków instalacje elektryczne w gospodarstwach domowych są obciążone asymetrycznie – znaczy to tyle, że na każdej z faz jest inne zapotrzebowanie na energię elektryczną (rys. 2). Z reguły jedna faza odpowiada za oświetlenie lub pomieszczenia o niskim poborze, kolejna faza zasila urządzenia o wysokim poborze energii – pompy ciepła, pralko-suszarki, klimatyzatory itd. i trzecia do podtrzymania pozostałych urządzeń czy też pomieszczeń. Rozliczanie energii elektrycznej z uwzględnieniem bilansowania międzyfazowego jest korzystne dla użytkownika, ponieważ ilość energii elektrycznej pobranej z sieci i oddanej do sieci jest rozliczana dopiero po sumarycznym zbilansowaniu energii z wszystkich faz.
17. Na jakim etapie wyprodukowana energia elektryczne jest rozliczana z zastosowaniem opustów?
Nadwyżka (nadprodukcja) energii elektrycznej, która jest przesyłana do sieci (wykazywana na liczniku dwukierunkowym) podlega przeliczeniu z uwzględnieniem opusów 0,8 lub 0,7 w zależności od mocy instalacji fotowoltaicznej.
18. Dlaczego inwerter pokazuje inną wartość wyprodukowanej energii elektrycznej aniżeli licznik?
Inwerter rejestruje sumaryczną liczbę wyprodukowanych kWh przez instalację fotowoltaiczną. Natomiast licznik wykazuje wyłącznie nadprodukcję energii elektrycznej w stosunku do jej bieżącego zużycia.
19. Czy energia, którą produkuje w ciągu dnia, jest wykorzystywana na bieżąco?
Podczas pracy instalacji fotowoltaicznej (w godzinach nasłonecznienia) energia zużywana jest na bieżące potrzeby. W przypadku instalacji trójfazowych z uwzględnieniem bilansowania międzyfazowego.
20. Instalacja fotowoltaiczna PV 1-fazowa czy 3-fazowa, którą wybrać?
Lepiej zdecydować się na instalację 3-fazową, gdyż możemy korzystać z systemu bilansowania międzyfazowego. Natomiast w przypadku instalacji jednofazowych PV podpiętych do trójfazowej instalacji domowej, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest podpięcie falownika do tej fazy, która jest najbardziej obciążona w ciągu dnia (największy pobór prądu przez urządzenia).
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
JAK ROZLICZANA JEST PRODUKCJA Z ENERGETYKĄ?
Zasady rozliczania energii elektrycznej pomiędzy prosumentem (użytkownikiem instalacji fotowoltaicznej wytwarzającym energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby), a zakładem energetycznym (OSD Operatorem Systemu Dystrybucyjnego) reguluje Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478, z późn. zm.).
GENERALNA ZASADA
Energia elektryczna wyprodukowana przez instalacje fotowoltaiczne, która nie została zużyta na bieżąco na własne potrzeby (szczegóły w poniższych przykładach) jest przesyłana do sieci gdzie przez okres 1 roku jest magazynowana i w tym czasie pozostaje do dyspozycji użytkownika. Warto podkreślić, że rozliczanie nadprodukowanej energii elektrycznej nie odbywa się w stosunku 1:1, lecz z uwzględnieniem współczynnika ilościowego.
W przypadku mikroinstalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej:
- większej niż 10 kW – w stosunku ilościowym 1 do 0,7,
- nie większej niż 10 kW – w stosunku ilościowym 1 do 0,8.
Taka formuła jest korzystna dla konsumenta, gdyż pozwala na wykorzystanie w okresie zimowym (kiedy zużycie przekracza produkcję) energii elektrycznej nadprodukowanej w okresach największego nasłonecznienia (wiosna-lato-jesień), co prawda nie w stosunku 1:1, ale w korzystnym stosunku 70% lub 80%.
Z tego względu w przypadku podpisywania umowy prosumenckiej z zakładem energetycznym warto wybrać najkorzystniejszy roczny okres rozliczeniowy.
Przykładowe rozliczenie wygląda w następujący sposób (dla instalacji nie większej niż 10kWh):
|
Ilość energii elektrycznej pobranej z sieci (kWh) |
Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci (kWh) |
Energia z magazynu (kWh) |
Współczynnik ilościowy |
Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci (kWh) po uwzględnieniu stosunku ilościowego |
|
| Energia elektryczna | 2000 kWh | 3000 kWh | 600 kWh | 0,8 | 2400 kWh |
Informujemy, że zgodnie z Ustawą o OZE do wykorzystania z bieżącego rozliczenia pozostało 1000 kWh przez okres 12 miesięcy. W efekcie jedynymi opłatami będą „symboliczne” opłaty dystrybucyjne (miesięczne) – tzw. „za licznik” (składnik stały stawki sieciowej, stawka opłaty przejściowej, stawka opłaty abonamentowej). W omawianym przykładzie, dla taryfy G11 dla miasta Tarnów jest to kwota poniżej 10 zł miesięcznie.
ROZLICZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ
Zapisy wynikające z nowelizacji Ustawy o OZE z 1 lipca 2016 roku, wymusiły od stycznia 2017 roku na zakładach energetycznych (OSD) konieczność rozliczania ilości energii elektrycznej z uwzględnieniem bilansowania międzyfazowego. W ten sposób ilość energii elektrycznej pobranej z sieci i oddanej do sieci jest rozliczana dopiero po sumarycznym zbilansowaniu energii z wszystkich faz. Jest to przełomowy zapis, długo wyczekiwany przez prosumentów, jednak pozostaje pewien niedosyt, gdyż dotyczy wyłącznie instalacji trójfazowych. W przypadku instalacji PV jednofazowych kwestia rozliczania pozostaje w gestii OSD (Operatora Systemu Dystrybucji), gdyż nie został odgórnie, narzucony przez ustawodawcę sposób rozliczania energii pomiędzy zakładem energetycznym, a prosumentem. W związku z tym, w przypadku instalacji jednofazowych PV podpiętych do trójfazowej instalacji domowej, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest podpięcie falownika do tej fazy, która jest najbardziej obciążona w ciągu dnia (największy pobór prądu przez urządzenia). Gdyby w ustawie zobligowano zakłady energetyczne do rozliczania energii elektrycznej przy uwzględnieniu bilansowania międzyfazowego dla instalacji PV 1-fazowych, takie zabiegi nie miałyby już znaczenia.
W celu lepszego zobrazowania i zrozumienia opisanych powyżej kwestii związanych z zagadnieniem bilansowania międzyfazowego, warto prześledzić poniższe przykłady.
W celu lepszego zobrazowania i zrozumienia opisanych powyżej kwestii związanych z zagadnieniem bilansowania międzyfazowego, warto prześledzić poniższe przykłady.
DZIENNA PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (REJESTROWANA NA INWERTERZE)
| Nasłonecznienie | Godziny pracy | Ilość wyprodukowanej energii |
| Noc | 00:00 - 5:59 | 0 kWh |
| Dzień | 06:00 - 20:00 | 40 kWh |
| Noc | 20:01 - 23:59 | 0 kWh |
| SUMA: | 00:00-23:59 | 40 kWh |
DZIENNE ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ (PRACA URZĄDZEŃ DOMOWYCH)
| Pora dnia | Godziny pracy licznika | Wartośc zarejestrowana na licznku |
| Noc | 00:00 - 05:59 |
Pobrane z sieci: 1 kWh Oddane do sieci: 0 kWh |
| Dzień | 06:00 - 20:00 |
Pobrane z sieci: 0 kWh Oddane do sieci: 37 kWh (40 kWh wyprodukowane - 3 kWh zużyte) |
| Noc | 20:01 - 23:59 |
Pobrane z sieci: 1 kWh Oddane do sieci: 0 kWh |
| SUMA: | 00:00 - 23:59 |
Pobrane z sieci: 2 kWh Oddane do sieci: 37 kWh |
LICZNIK DWUKIERUNKOWY (UWZGLĘDNIAJĄCY BILANSOWANIE MIĘDZYFAZOWE)
| Pora dnia | Godziny pracy licznika | Wartość zarejestrowana na liczniku |
| Noc | 00:00 - 05:59 |
Pobrane z sieci: 1 kWh Oddane do sieci: 0 kWh |
| Dzień | 06:00 – 20:00 |
Pobrane z sieci: 0 kWh Oddane do sieci: 37 kWh (40 kWh wyprodukowane - 3 kWh zużyte) |
| Noc | 20:01 – 23:59 |
Pobrane z sieci: 1 kWh Oddane do sieci: 0 kWh |
| SUMA: | 00:00 – 23:59 |
Pobrane z sieci: 2 kWh Oddane do sieci: 37 kWh |
DO ROZLICZENIA Z OPERATOREM SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO (ZAKŁADEM ENERGETYCZNYM)
| Ilość energii elektrycznej pobranej z sieci | Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci (nadprodukcja, tylko nadwyżka) | Energia z magazynu | Współczynnik ilościowy | Ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci po uwzględnieniu stosunku ilościowego (oddana do sieci tylko nadwyżka x 0,80) |
| 2 kWh | 37 kWh | 0 kWh | 0,80 | 30 kWh |
Informujemy, że zgodnie z Ustawą o OZE do wykorzystania z bieżącego rozliczenia pozostało: 28 kWh przez 12 miesięcy.
INSTALACJE PV TRÓJFAZOWE
W przypadku instalacji trójfazowych znajduje zastosowanie bilansowanie międzyfazowe.
PRZYKŁAD 1: Produkcja energii elektrycznej PV wynosi 3kWh równomiernie rozłożone dla każdej z faz (L1+L2+L3). W tym samym czasie urządzenia domowe podłączone do jednej fazy (L1) zużyją 3 kWh.
INWERTER 3-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 3-FAZOWA (BEZ BILANSOWANIA MIĘDZYFAZOWEGO)
W przypadku braku bilansowania międzyfazowego licznik dwukierunkowy wskaże następujące wartości: Energia elektryczna pobrana z sieci: 2 kWh (3 kWh zużyte przez urządzenia – 1 kWh dostarczone przez inwerter dla fazy L1) Energia oddana do sieci: 2 kWh (1 kWh dla fazy L2 + 1 kWh dla fazy L3) Pozornie wygląda na 1:1, jednak w rzeczywistości należy mieć na uwadze, że energia oddana do sieci jest magazynowana, a następnie rozliczana w formie opustów 80% lub 70%. Dlatego w przypadku braku bilansowania międzyfazowego tracimy 20% lub 30% energii elektrycznej.
INWERTER 3-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 3-FAZOWA (Z BILANSOWANIEM MIĘDZYFAZOWYM)
W sytuacji zainstalowania licznika z bilansowaniem międzyfazowym, zarejestruje on następujące zdarzenia: Energia elektryczna pobrana z sieci: 0 kWh Energia elektryczna oddana do sieci: 0 kWh. Można powiedzieć, że sytuacja idealna, gdyż cała wyprodukowana energia elektryczna została zużyta na własne potrzeby - bez udziału i zbędnych rozliczeń z OSD (operatorem systemu dystrybucyjnego).
INSTALACJE PV JEDNOFAZOWE
W przypadku instalacji jednofazowych PV nie występuje bilansowanie międzyfazowe, dlatego zaleca się podpięcie falownika do najbardziej obciążonej fazy w trójfazowej instalacji elektrycznej w domu. Dlaczego? Ponieważ Ustawa o OZE narzuciła zakładom energetycznym jedynie w przypadku trójfazowym instalacji PV obowiązek rozliczania energii elektrycznej w oparciu o zasadę bilansowania międzyfazowego.
INWERTER 1-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 3-FAZOWA
Instalacja PV podpięta do fazy L1 wyprodukowała 3 kWh energii elektrycznej. Urządzenia domowe podpięte do fazy L3 zużyły 3 kWh. Rozliczenie z zakładem energetycznym: Energia elektryczna oddana do sieci 3 kWh Energia elektryczna pobrana z sieci 3 kWh. W tym przypadku prosument jest „stratny” 20% lub 30% wynikające z rozliczenia energii za pośrednictwem zakładu energetycznego z zastosowaniem opustów.
INWERTER 1-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 3-FAZOWA
Instalacja PV podpięta do fazy L1 wyprodukowała 3kWh energii elektrycznej. Urządzenia domowe podpięte do fazy L1 zużyły 3kWh. Rozliczenie z zakładem energetycznym: Energia elektryczna oddana do sieci 0kWh Energia elektryczna pobrana z sieci 0kWh Na tym przykładzie widać doskonale, dlaczego warto zainstalować inwerter na najbardziej obciążonej w ciągu dnia fazie w domowej instalacji elektrycznej. Dzięki takiemu rozwiązaniu użytkownik jest w stanie wykorzystywać wyprodukowaną energię elektryczną bez udziału zakładu energetycznego.
INWERTER 1-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 1-FAZOWA
Sytuacja analogiczna jak w instalacji INWERTER 1-FAZOWY + INSTALACJA W DOMU 3-FAZOWA. Cała wyprodukowana energia elektryczna zostanie zużyta na bieżące potrzeby bez udziału zakładu energetycznego.
Podane przykłady pokazują, że należy tak zaprojektować instalację, żeby w maksymalnie możliwy sposób dążyć do wykorzystywania energii elektrycznej bez udziału zakładu energetycznego.
Z optymizmem można patrzeć w przyszłość, gdyż 15 maja 2020 roku został opublikowany Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń prosumentów energii odnawialnej, który przewiduje wyraźne doprecyzowanie kwestii bilansowania i rozliczania energii elektrycznej, w sposób korzystniejszy dla konsumentów, w tym wprowadzenie bilansowania międzyfazowego w przypadku jednofazowych instalacji PV podłączonych do domowej 3-fazowej instalacji elektrycznej (szczegóły: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12333811).
Link do ustawy o OZE: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000478/U/D20150478Lj.pdf
Zobacz inne
